Santana Spanje

Santana’s: Land Rovers met Spaans temperament

Door: Harry Woker

Wat is een Santana Land Rover?

Een Santana is een in Spanje in licentie gebouwde bladgeveerde Land Rover voor de Spaanse markt (en koloniën). In toenemende mate werden de Spaanse varianten uitgerust met lokale componenten, waardoor ze ten tijde van de Land Rover Series 3 en de Land Rover Defender steeds minder op het origineel gingen lijken (maar soms wel beter waren). Vanaf 2002 werd een geheel eigen weg ingeslagen met de bladgeveerde PS-10 ‘Anibal’, waarvan de bouw echter, ondanks overname door de Italiaanse fabrikant IVECO, in 2010 werd stopgezet.

Waar komt de naam Santana vandaan?

De naam komt van de in 1954 opgerichte fabriek Metalurgica de Santa Ana in de Spaanse provincie Andalusië. In 1958 rolden daar de eerste Land Rover Series 2 van de band, die als CKD (completely knocked down) kits uit Engeland gekomen waren (om Spaanse importbeperkingen te omzeilen). Omdat vanaf 1968 de Spaanse varianten steeds meer gingen afwijken van het Britse origineel werd de fabrieksnaam veranderd in Land Rover Santana.
Toen halverwege de jaren ’80 de formele relatie met de Land Rover fabriek verbroken werd, werd een relatie met Suzuki opgebouwd en werden Suzuki terreinvoertuigen (Jimny’s en Vitara’s) in licentie vervaardigd. Een deel van de Suzuki techniek vond zijn weg echter ook in de bladgeveerde Santana terreinvoertuigen, die nog steeds op Defenders leken.

Santana ontwikkelingen van 1958-2010

Series 2

In de periode 1958-1961 licentiebouw van CKD Land Rover Series 2 (ca. 1500 exemplaren gebouwd). Het Land Rover embleem op de grill heeft de toevoeging ‘Santana’.
Series 2A: pas in 1962 arriveerde de eerste CKD-kits voor de Land Rover Series 2A. Tot aan 1968 groeide het aandeel Spaanse componenten in de voertuigen aanzienlijk; vanaf 1968 was de Spaanse fabriek voor 100% in staat om eigen onderdelen te gebruiken. In 1967 ontstond op deze wijze een eigen versie van de Series 2A Forward Control, de 109-inch Santana 1300. Vanaf die tijd werden voortaan alle Spaanse chassisnummers vooraf gegaan door de letter ‘E’ (Espana). Vanaf 1969 werden ook eigen militaire versies ontwikkeld op basis van de 109-inch (de 1 –ton ‘Militar’) en de 88-inch ‘Militar’. De Spaanse Series 2A liep door tot aan 1974 en had pas sinds 1972 de koplampen zoals een Britse Series 3. Voertuigen werden niet alleen afgeleverd aan de Spaanse markt maar ook geëxporteerd naar o.a. Colombia en Iran.

 

Series 3

Vanaf 1974-1982 werd dit type opgebouwd uit een in Spanje gefabriceerd chassis, Spaanse assen en vele wijzigingen t.o.v. de in 1971 ontstane Britse Series 3. Daar waar de Britten hun geld geïnvesteerd hadden in de Range Rover (en zeer weinig verbeteringen doorvoerden bij de Series 3), leken de Spanjaarden nog wel geld te willen spenderen aan het verbeteren van de oer-Land Rover. Vanaf 1977 werden 6 cilinder varianten ontwikkeld van de 2,25 liter Land Rover benzine- en dieselmotoren (resulterend in 6-cilinder 3,4 liters; respectievelijk 104 en 94 PK) en vanaf 1980 kwamen er polyester daken en verbeterde zijramen. De 6-cilinders waren alleen beschikbaar in de 109-inch Santana’s en in Spanje werden vooral de diesels verkocht. Tevens werd in 1980 voor de 88-inch ‘Militar’, welke feitelijk een Spaanse variant van de Britse Lightweight was, een civiele versie ontwikkeld, de ‘Ligero’ (Spaans voor lichtgewicht) met vrijloopnaven, frisse kleuren en een zwarte huif.

Santana Forward Controls

Ter vervanging van de 109-inch forward control Santana 1300 werd op basis van Land Rover ‘101’ kennis in 1979 de Santana 2000 ontwikkeld voor zowel de civiele als militaire markt. Daarvan zijn er ca. 900 gebouwd tot 1990. Allen uitgerust met 6-cilinders.

Series 3A

In 1982 werd de doorontwikkeling van de Spaanse Series 3 uitgerust met een gegalvaniseerd chassis, parabolische bladveren, remschijven op de voorwielen (vs. trommelremmen) en werd er een duidelijke splitsing gemaakt in meer luxe varianten (net als in Engeland met de County Stationwagons) en ‘werkpaarden’. De fabriek in Engeland was inmiddels aan het overstappen naar de schroefgeveerde permanente 4wd Land Rover 110-inch (1983) en ’90’ (1984) en de formele connectie met Santana werd verbroken. In Spanje kwam stuurbekrachtiging beschikbaar (standaard op 109-inch), evenals een LT85 5-versnellingsbak. Goedkopere modellen hadden een 4-versnellingsbak; duurdere een 5-versnellingsbak. De voorruit was uit een stuk, met 3 kleine ruitenwissers. De 2,25liter 4-cilinder dieselmotor werd uitgerust met een turbo, zodat er 75 PK beschikbaar kwam. De echt luxe 6-cilinder stationwagon variant werd ‘Cazorla’ genoemd. Noot: de parabolische bladveren, de stuurbekrachtiging en de voorste remschijven zijn ook op een product uit Solihull over te zetten.

Series 4

In 1989 werd de Series 3A doorontwikkeld tot een Series 4. De luxe varianten werden beëindigd, zodat er enkel nog ‘werkpaarden’ overbleven. Zowel in 88- als 109-inch, slechts met de 2,5 non-aspirated diesel. Productie stopte in 1994, mede onder druk van hoofdaandeelhouder Suzuki.

PS-10 ‘Anibal’

In 1999 werd, mede omdat Suzuki van de Spaanse fabriek af wilde, toch weer een poging gedaan om een eigen terreinvoertuig in de markt te zetten. Dit werd de stalen, bladgeveerde 109-inch PS-10 ‘Anibal’, uitgerust met een commonrail 2,8 liter IVECO diesel (Euro 3 norm) en inschakelbare 4wd. Op afstand leek het model op een permanente 4wd Land Rover Defender 110-inch, maar er waren grote verschillen. Het had een meer ergonomische cockpit (gebaseerd op de Suzuki Vitara) dan de Defender en kon uitgerust worden met airco. Transmissie via de LT-85 versnellingsbak tezamen met een LT230 tussenbak. Productie startte vanaf 2002 en de 109-inch variant kwam beschikbaar op o.a. de Nederlandse, Duitse, Zwitserse, Britse en Franse markt (veelal als ‘bedrijfswagen omdat een stationwagen variant niet snel beschikbaar kwam); het gaat echter om kleine aantallen. Aan een klein aantal strijdkrachten (Spanje, Frankrijk en Tsjechië) zijn ook militaire varianten geleverd.

IVECO ‘Massif’

In 2006 kocht de Italiaanse fabrikant IVECO de rechten op van de PS-10, liet er een Italiaans auto designbureau op los en begon het voertuig te verkopen als de IVECO ‘Massif’ (civiele markt) en ‘Campagnola’ (militaire markt). Inmiddels met de 3.0 liter diesel (Euro 5 norm) van IVECO en er kwam een short Wheel base variant beschikbaar. Het hielp allemaal niet en in 2010 werd de stekker uit het project gehaald en werd de fabriek in Andalusië definitief gesloten.